De belediging, de mening en de politiek zijn ‘failliet’. Althans, dat is volgens de gasten van de ‘De idee’ het geval. Deze ‘filosofische talkshow voor de trage denker’ werd gisteravond georganiseerd door de Stadsschouwburg en deFusie, een online platform van wetenschappers, filosofen en kunstenaars. Drie UvA-alumni waren te gast.
Gespreksleider Sicco de Knecht – tevens promovendus in de neurowetenschappen aan de UvA – legt uit dat de bedoeling is bij ‘de idee’ om eens écht de discussie aan te gaan. ‘Veel talkshows op televisie zijn absoluut geen discussie. Gasten komen naar de talkshow om hun mening te verkondigen, maar komen nooit tot de kern van de zaak. Bij “De idee” gaan we elkaar met valide argumenten te lijf, om zo tot een waarheid te komen. Wat is het idee achter iemands mening? Wat is de achtergrond? We willen iets nieuws doen, aan het denken zetten.’
De Knecht: ‘We laten drie jonge denkers praten over ideeën die al af zijn en een gevestigd denker over een idee dat nog niet af is.’ Thema van de avond is ‘failliet’. Er lijkt in deze tijd waar banken met bosjes omvallen en privacy niet meer bestaat aan alles een einde te komen. De eerste jonge denker, Jordy de Meij vertelt dat hij eigenlijk niet van mening is dat failliet per definitie het einde hoeft te betekenen dat er in het dagelijks spraakgebruik vaak aan verbonden is. Volgens hem kan het juist ook een nieuw begin inluiden, dus een faillissement hoeft niet iets slechts te zijn.
De Meij betoogt dat ideologie uit de politiek verdwenen is. ‘De nieuwe politiek bestaat uit zakendoen. Ideologie lijkt alleen nog maar een etiket waarmee de politicus zichzelf in de schappen legt.’ Dit hoeft niet slecht te zijn vertelt De Meij: uit verschillende, failliete ideologieën kan een nieuwe succesvolle gecreëerd worden.
De filosofische diepte in
Nura Rutten, jonge denker nummer twee gaat wel heel erg de filosofische diepte in met haar betoog over ‘hyperrealiteiten’ waardoor ‘de werkelijkheid zich niet op een objectieve manier laat kennen’ en er ‘geen normatieve mening meer mogelijk is’. Thomas Hogeling, de derde jonge denker blijft dichter bij de grond en is van mening dat ‘de belediging’ failliet is. Echte mooie beledigingen bestaan niet meer volgens hem. ‘De belediging als kunstvorm is verdwenen. Je krijgt pas de aandacht als je echt heel grof bent.’
Daar gaat het volgens Hogeling juist niet om: niet beledigen om te beledigen, maar juist om iets duidelijk te maken. Hij doet een beroep op terughoudendheid en incasseringsvermogen. ‘Misschien kunnen we dan deze prachtige stijlfiguur weer gebruiken om grenzen te verleggen in plaats van ze er mee te verdedigen.’
Als er een einde is gekomen aan de avond en verlaten de gasten met klapperende oren de zaal. Al met al is ‘de idee’ bijna even abstract als de naam al doet vermoeden. Een interessant concept, maar vanwege zó veel abstractheid moeilijk te volgen voor de gewone ‘trage denker’.
De essays die de gasten schreven naar aanleiding van de talkshow zijn terug te lezen op de website van deFusie.