Ik ben nu inmiddels al meer dan een week in Rusland. Maar voordat ik aankwam in Sint Petersburg had ik een overstap van 23 uur in Kiev. Hierover zal mijn eerste reisblog gaan. Samen met Oekraïnse vrienden bezocht ik Maidan, de plek waar nog maar twee maanden gelden 100 mensen werden gedood door sluipschutters.
Maidan Nezalezjnosti (Oekraïens: Майдан Незалежності), het betekent letterlijk ‘overwinningsplein’. Al twee eerdere revoluties begonnen er, het einde van het communisme werd er ingeluid in 1991 en de Oranjerevolutie in 2004 vond er plaats. Krap twee maanden geleden was het plein opnieuw het toneel van hevige protesten tegen de pro-Russische regering van voormalig president Janoekovich. ‘Euromaidan’ heeft duidelijk zijn sporen nagelaten. Waar Maidan vroeger een drukke ontmoetingsplek was voor de inwoners van Kiev, een gewild fotografieobject voor toeristen en waar duizenden mensen inkopen deden in het ondergrondse winkelcentrum, heeft het nu meer weg van een slagveld.
Barricades van puin en autobanden zijn opgeworpen, er liggen twee uitgebrande bussen op hun kant en grote delen van het trottoir zijn verdwenen. Een voormalig hotel is zwartgeblakerd door brand, en een op de politie buitgemaakt waterkanon is total loss. Ook staan er lange rijen tenten opgesteld: nog steeds wordt Maidan bezet door demonstranten, ‘zelfverdidigingstroepen’ die gewapend met Kalashnikovs de wacht houden. Overal verpreid liggen bloemen en branden kaarsen om de 100 mensen te herdenken die hier het leven lieten, geveld door kogels van sluipschutters.
‘Kijk daar zijn de meeste slachtoffers gevallen’, Olexandr Gontar wijst naar een weg op heuvel achter het Maidan plein. Olexandr is fotograaf en bracht als koerier tijdens de protesten voedsel en medicijnen naar het plein. Volgens hem ligt het werkelijke aantal slachtoffers veel hoger dan de gerapporteerde 100. ‘Er worden nog steeds mensen vermist.’
Wanneer we de weg oplopen blijkt pas echt onder welk een kogelregen de demonstranten blootgesteld werden. Verschillende lantaarnpalen zijn doorzeefd door kogels. Op de bovenkant van een omgegooide bus staat in het Russisch geschreven ‘Pas op! Deze zijde is gevaarlijk voor kogels!’. Olexandr vertelt dat het juist de ‘gewone’ mensen zijn geweest die door de kogels geraakt zijn. ‘Het waren de docenten, IT-specialisten en kantoorbeambten. De milities hadden door dat er iets ging gebeuren en hebben op tijd dekking gezocht.’
Een man in een Kaki uniform komt op ons gepraat af. Hij is een van de ‘zelfverdedigingstroepen’.
‘Waar komt hij vandaan?’, vraagt hij achterdochtig, terwijl hij naar mij knikt. ‘Uit Nederland, oh, dan is het goed.’ En hij loopt weer verder. Een van zijn collega’s wil wel een praatje maken. Hij vertelt dat hij aanwezig was op het moment dat de menigte onder vuur werd genomen. ‘Het was een gekkenhuis, totale paniek.’ Hij is blij dat Janoekovich gevlucht is, maar staat argwanend tegenover de nieuwe regering in Kiev. Net als de andere zelfverdedigingstroepen is hij vastberaden. ‘We blijven hier net zo lang als nodig is.’