Categories
Achtergrond

Arnoud Boot: ‘Gasbaten vloek voor economie’

De Nederlandse overheid gebruikt de gasinkomsten verkeerd. Vasthouden aan de gasproductie om het begrotingstekort onder Europese normen te houden is kortzichtig en slecht voor de economie. Dat stellen economen Arnoud Boot (UvA) en Bas Jacobs (Erasmus). ‘Halen we het gas vandaag niet uit de grond, dan hebben we het in ieder geval morgen nog.’

De hoogleraren economie hielden hun betoog gisteren tijdens een debat in de Amsterdamse Academische Club over de staat van de economie. Het debat zou over de Nederlandse economie gaan, maar eigenlijk hebben de economen het de gehele avond vooral over Europa gehad. Zo verklaarden beide economen (gematigd) voorstander te zijn van een bankenunie, omdat banken volgens hen veelal te groot zijn om op lokaal niveau toezicht te houden.

Ook een ander actueel thema kwam uitgebreid aan bod: de gaswinning in Groningen. Recent kwam naar buiten dat de provincie het afgelopen jaar te maken had met meer en zwaardere aardbevingen én een recordaantal schademeldingen. Het kabinet nam vandaag een besluit over de toekomst van de gaswinning. Volgens Boot en Jacobs is het verminderen van de productie geen slecht idee.

Dutch Disease
‘In de jaren zeventig werd er wel gesproken van Dutch disease: het gas werd op een verkeerde manier uit de grond gehaald en de opbrengsten op een verkeerde manier besteed. We hebben boven onze stand geleefd,’ vertelt Boot.

Het te snel uitgeven van de gasopbrengsten zorgde volgens Boot voor hoge inflatie, waardoor Nederland duur werd voor het buitenland. ‘De normale industrie, waar je het als land van moet hebben, is weggezakt omdat die niet meer concurrerend was. De gasbaten zijn een vloek geweest voor de Nederlandse economie.’

Misplaatst accent
Volgens Jacobs wordt er bij de rijksbegroting nu alleen maar gekeken naar de schuldkant en niet naar de bezittingen. Als Nederland minder gas oppompt, betekent dit niet dat er minder bezittingen zijn, het gas zit immers nog in de grond, zo betoogt Jacobs. ‘Er ligt een totaal misplaatst accent op die 3 procent. Het maakt de houdbaarheid van de overheidsfinanciën alleen maar slechter. Op de lange termijn ondermijnen we de overheidsfinanciën.’

Arnoud Boot (links) en Bas Jacobs. Foto: Joost Knaap

Boot sluit zich hierbij aan. ‘Halen we het gas vandaag niet uit de grond, dan hebben we het morgen. Het gebeurt  nu zonder kosten-batenafweging, er is helemaal geen economische analyse.’

Om te illustreren dat een kortetermijnvisie veel schade kan toebrengen vergelijkt Boot Nederland met een bedrijf . ‘Als je een farmaciebedrijf hebt en de directeur besluit de onderzoeksuitgaven te halveren, zorgt dit ervoor dat de kortetermijnwinst wordt opgepoetst, maar research and development is essentieel bij een farmaciebedrijf. Daardoor kan het bedrijf op de lange termijn veel armer worden.’

Categories
Raar Wetenschappelijk

Poeptransplantatie medicijn voor obesitas

Studente geneeskunde  Stephanie Nanninga (25) heeft vrijdag de Very Short Introductions Competition gewonnen. Ze hield een presentatie waar een luchtje aan kleeft. Deze ging namelijk over poep als medicijn. ‘Het enige wat we hoeven te doen om obesitas op te lossen is een poeptransplantatie.’

Het was dit jaar voor de derde keer dat de Very Short Introductions Competitio (VSI) werd gehouden, georganiseerd door academisch-cultureel centrum SPUI25. Volgens de organisatie worden kennis en informatie steeds compacter overgedragen. Zo werd de brief e-mail, de e-mail is van sms naar tweet geworden. De 24-delige encyclopedie heeft plaatsgemaakt voor de zoekmachine, die in fracties van seconden met honderden hits komt. Een VSI is volgens de organisatie ‘een zeer korte introductie op een uitgebreid onderwerp’. De meer dan 200 deeltjes tellende serie Very Short Introductions van Oxford University Press gold hiervoor als inspiratiebron. Tien studenten en pas afgestudeerden streden om de eerste prijs: een reischeque ter waarde van 250 euro door een ultrakorte presentatie te geven over een onderwerp waar zij veel van af weten.

Veel variatie
De presentaties kennen een grote verscheidenheid aan onderwerpen. Van ict-gebruik in het onderwijs tot perspectivisme en paradigmatheorie en van luidsprekerluisteren tot de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Een ding is echter gelijk voor alle deelnemers, de spreektijd: vijf minuten. Presentator en Folia-hoofdredacteur Jim Jansen is onverbiddelijk als het om de tijd aangaat en heeft zelfs een kookwekker meegenomen.

Alhoewel Nanninga een ietwat onsmakelijk en lacherig onderwerp heeft is het wel degelijk serieus. Obesitas en het daarmee samenhangende suikerziekte komen steeds meer voor in Nederland. In het AMC heeft Nanninga onderzoek gedaan naar de rol van bacteriën bij de stofwisseling. ‘In onze darmen wordt voedsel omgezet in brandstof met de hulp van 100 biljoen bacteriën. Recent is aangetoond dat er verschillende “poepgroepen” bestaan. Dikke en dunne mensen hebben andere verhoudingen van soorten bacteriën.’ Met muizen werd hierom een experiment opgezet. Bacteriën van dikke muizen werden ‘overgezet’ naar slanke muizen. Nanninga: ‘Wat bleek: als slanke muizen ‘obese’ darmbacteriën kregen toegediend, werden deze muizen ook dik. Poepgroepen zijn overdraagbaar.’ Dit gegeven zou in de toekomst kunnen helpen bij het ontwikkelen van medicijnen tegen overgewicht.

Juryrapport
Het was niet makkelijk om een keuze te maken, vertelt juryvoorzitter en hoogleraar theoretische fysica Sander Bais. ‘We waren blij verrast over het hoge niveau van de deelnemers.’ Maar uiteindelijk was de jury toch bijna unaniem in haar oordeel. ‘Het is een erg origineel onderwerp en echte wetenschap, een nieuwe ontdekking, erg verrassend.’

Of ze verder wil gaan met met onderzoek naar bacteriën die van invloed zijn op de stofwisseling weet Nanninga nog niet. ‘Eerst maar dokter worden.’ Wanneer mensen echter geïnteresseerd zijn om deel te nemen in haar experiment, waarvoor nu na muizen ook mensen aan de beurt zijn, kunnen zij zich echter nu al bij haar melden. Zowel als donor als patiënt.

Categories
Achtergrond

‘Sinterklaas was zwart’

Dat het Zwarte Piet debat dit jaar extra fel was, kan niemand zijn ontgaan. Tegenstanders lieten luid van zich horen en stapten zelfs naar de rechter om de intocht in Amsterdam tegen te houden. Maar ook voorstanders lieten zich niet onberoerd. Zo verzamelde een ‘pietitie’ op facebook in korte tijd ruim twee miljoen ‘likes’. In een debatavond georganiseerd door de Amsterdamse Academische Club kruisten voor- en tegenstanders opnieuw de degens.

Peter Jan Margry, hoogleraar Europese etnologie aan de UvA en onderzoeker bij het Meertens Instituut vertelt dat Sinterklaas voor het eerst opduikt rond 1600 als katholieke heilige. Hij heeft dan nog geen knecht. In het Protestantse Nederland is hij zelfs een tijd verboden. ‘Sinterklaas werd in die tijd zwart gemaakt als hij ’s avonds langs de deuren ging. Dat was zo om kinderen angst aan te jagen, maar ook om niet op te vallen.’ Rond 1825 duikt Zwarte Piet voor het eerst op als zwarte man. ‘Wat de gedachte er achter is geweest weten we niet.’

Zwarte Piet in rolstoel

Dominee Henk Leegte is voorzitter van het comité dat de Sinterklaasintocht organiseert in Amsterdam. ‘Ik heb me nooit gerealiseerd dat er mensen zijn die Sinterklaas een verschrikkelijk feest vinden’, vertelt hij. Leegte heeft met de organisatie juist vooral geprobeerd een leuk kinderfeest neer te zetten en daarbij zoveel mogelijk rekening te houden met de wensen van verschillende bevolkingsgroepen. ‘Zo hebben we bijvoorbeeld wel eens een Piet gehad in een rolstoel, omdat een gehandicapte mevrouw daarom vroeg. Dat mensen ons racistisch noemen en stellen dat de hele figuur van Zwarte Piet niet deugt kwam dus hard aan.’

Gepest op school

Zwarte Piet criticus en D66 politica Dehlia Timman vindt dat Zwarte Piet symbool staat voor rassenongelijkheid. ‘Het beeld van Sinterklaas is dat van een witte edele man met zijn zwarte volgers.’ Ze krijgt bijval uit de zaal. Verschillende tegenstanders verklaren te zijn gediscrimineerd en gepest tijdens hun kindertijd doordat ze door hun huidskleur op Zwarte Piet lijken. Timman vergelijkt het met een optische illusie: een plaatje waar je twee gezichten ik kunt zien. ‘Er zijn mensen die Zwarte Piet als onschuldig zien en mensen die grote moeite met hem hebben. Het is moeilijk om van het ene naar het andere plaatje te gaan.’ Een uitgesproken tegenstandster uit het publiek: ‘Er wordt van generatie op generatie doorgegeven dat zwarte mensen inferieur zijn. Kom mij niet vertellen dat witte Nederlanders op een gelijke manier kijken naar zwarte mensen. Wit Nederland is alleen maar met zichzelf bezig. Het is altijd meteen: het zo zielig voor onze kinderen als Zwarte Piet verdwijnt.’

Schaakverbod

Iemand anders uit het publiek met een Joodse achtergrond zegt: ‘Goed en fout bestaat niet. Dat is de betekenis die mensen er aan geven. Ik ben zelf geen Nederlander en ik ben niet zwart, dus ik kan als buitenstaander oordelen. Met grote verbazing heb ik het verhitte debat gevolgd om zoiets totaal onschuldigs. Als wij Joden ons zo druk hadden gemaakt dan hadden we nooit 129 Nobelprijzen gewonnen.’  Hij vindt dat het maar eens afgelopen moet zijn met de discussie. ‘Moeten we schaken ook maar meteen verbieden, omdat wit als eerste aan zet is?’

De toekomst van Piet

Hoe moet het verder met Zwarte Piet? Margry is van mening dat het veranderen van zijn kleur geen oplossing biedt. ‘Als je regenboogpieten krijgt blijft de symboliek wel bestaan. Dat ze er alleen maar zijn, om de vroeger zwart gekleurde Piet te vervangen.’ Hoe het dan wel moet blijft onduidelijk. De enige conclusie de getrokken kan worden is dat de discussie nog lang niet ten einde is gekomen.

Categories
Raar Reizen

Je leven lang op wereldreis

Lees hieronder mijn interview met Herman en Candelaria Zapp, die al dertien jaar op wereldreis zijn in hun klassieke auto uit 1929. Ze hebben vier kinderen die allemaal onderweg en allemaal in een ander land geboren zijn. Inmiddels heeft de reislustige familie alle werelddelen bezocht, behalve Europa (dat nog op de planning staat).

//www.scribd.com/embeds/186769758/content?start_page=1&view_mode=scroll&access_key=key-2nbnbd0ddfcm4d6w9lvl&show_recommendations=true

Categories
Wetenschappelijk

‘Wetenschap moet anders’

De wetenschap is aan een grote verandering toe. Het systeem van checks and balances werkt niet meer. Dat is de boodschap van Science in transition, een recent opgerichte ‘actiegroep’ van vijf vooraanstaande Nederlandse en buitenlandse wetenschappers. Ze luiden de noodklok tijdens een conferentie die 7 en 8 oktober plaatsvond bij de Koninklijke Nederlandse Akademie der Wetenschappen (KNAW). Ook andere vertegenwoordigers van wetenschap, politiek en het bedrijfsleven gaven hun visie.

Kritiek heeft Science in transition bijvoorbeeld op de weergave van de resultaten van onderzoek, publicatiedruk, niveau van onderwijs en het gebrek aan carrièreperspectief voor jonge academici. Wetenschap moet volgens de actiegroep gewaardeerd worden om de maatschappelijke meerwaarde die het oplevert. Daarnaast vinden zij dat het belangrijk is dat publiek beter gaat begrijpen hoe wetenschap tot stand komt.

Vertrouwen was gisteren, tijdens de eerste dag van de conferentie, een van de onderwerpen van gesprek. Hoe zit met het met ‘het beeld’ van de wetenschap? Vertrouwt de maatschappij de wetenschap nog wel? Volgens Science in transition koesteren mensen een beeld waarin wetenschappers ‘door nieuwsgierigheid gedreven onbetwijfelbare kennis leveren’. Dit beeld is onvolledig en heeft als gevolg dat elke smet op dat beeld het vertrouwen ondermijnt, aldus de actiegroep.

Sheila Jasanoff (verbonden aan onder andere Harvard) stelt dat het vertrouwen dat mensen in wetenschappers stellen nog vrij hoog is op dit moment, maar dat dat vertrouwen aan erosie onderhevig is. Dat komt volgens haar bijvoorbeeld omdat wetenschappers niet altijd in dienst van de maatschappij handelen, maar soms in eigenbelang of het belang van bedrijven die onderzoek financieren voorop stellen in plaats van het publieke belang. ‘Bij wetenschap gaat het niet alleen om vertrouwen, maar ook om verantwoording’, zo stelt ze. Daarom moeten wetenschappers heel duidelijk aangeven wie hun onderzoek gefinancierd heeft en iedere schijn van belangenverstrengeling proberen te voorkomen.

Jeroen Geurts, hoogleraar neurowetenschap aan de VU en voorzitter van De Jonge Academie binnen de KNAW, vertelt dat er een enorme explosie van kennis is geweest in de afgelopen decennia. ‘Kijk maar naar het aantal resultaten als je “het onderbewuste” intikt bij een wetenschappelijke database. We meten bijna alles, bijvoorbeeld op het gebied van het brein, onderbewuste, genomen, culturen, sociale migratie. Tot kwispelende hondenstaarten aan toe.’

Commercialisering van wetenschap
Zelfs in de wetenschap zelf gaat het om ‘meten’ volgens Geurts. Hij noemt de H-index die aangeeft hoe goed een wetenschapper het doet ten opzichte van andere wetenschappers op het gebied van aantallen publicaties. Geurts stelt dat er een commercialisering van de wetenschap heeft plaatsgevonden. Omdat wetenschappers makkelijk willen ‘scoren’, voeren zij niet gerandomiseerde experimenten uit, maar doen veel correlationeel onderzoek, dat gemakkelijk en snel resultaten oplevert. In 80 procent van de gevallen blijkt later dat deze resultaten niet kloppen waardoor het publiek het vertrouwen in de wetenschap verliest.

Vernieuwing is volgens Geurts het sleutelbegrip om deze trend te doorbreken. ‘Wetenschap moet een ononderbroken maatschappelijk debat zijn, je krijgt vertrouwen terug door mensen te betrekken bij onderzoek. We moeten nieuwe manieren bedenken om ons te laten zien aan het publiek, om wetenschap in de hoofden van mensen te krijgen.’ Geurts noemt als voorbeelden Twitter, Facebook of het bijhouden van een blog. ‘We moeten niet alleen kijken naar economische waarde van wetenschap, maar ook naar maatschappelijke waarde.’

De aanbevelingen die Science in Transition doet om tot een betere wetenschapsbeoefening te komen zijn hier na te lezen.

Categories
Cultuur

Nieuwe filosofische talkshow doet de oren klapperen

De belediging, de mening en de politiek zijn ‘failliet’. Althans, dat is volgens de gasten van de ‘De idee’ het geval. Deze ‘filosofische talkshow voor de trage denker’ werd gisteravond georganiseerd door de Stadsschouwburg en deFusie, een online platform van wetenschappers, filosofen en kunstenaars. Drie UvA-alumni waren te gast.

Gespreksleider Sicco de Knecht – tevens promovendus in de neurowetenschappen aan de UvA – legt uit dat de bedoeling is bij ‘de idee’ om eens écht de discussie aan te gaan. ‘Veel talkshows op televisie zijn absoluut geen discussie. Gasten komen naar de talkshow om hun mening te verkondigen, maar komen nooit tot de kern van de zaak. Bij “De idee” gaan we elkaar met valide argumenten te lijf, om zo tot een waarheid te komen. Wat is het idee achter iemands mening? Wat is de achtergrond? We willen iets nieuws doen, aan het denken zetten.’

De Knecht: ‘We laten drie jonge denkers praten over ideeën die al af zijn en een gevestigd denker over een idee dat nog niet af is.’ Thema van de avond is ‘failliet’. Er lijkt in deze tijd waar banken met bosjes omvallen en privacy niet meer bestaat aan alles een einde te komen. De eerste jonge denker, Jordy de Meij vertelt dat hij eigenlijk niet van mening is dat  failliet per definitie het einde hoeft te betekenen dat er in het dagelijks spraakgebruik vaak aan verbonden is. Volgens hem kan het juist ook een nieuw begin inluiden, dus een faillissement hoeft niet iets slechts te zijn.

De Meij betoogt dat ideologie uit de politiek verdwenen is. ‘De nieuwe politiek bestaat uit zakendoen. Ideologie lijkt alleen nog maar een etiket waarmee de politicus zichzelf in de schappen legt.’ Dit hoeft niet slecht te zijn vertelt De Meij: uit verschillende, failliete ideologieën kan een nieuwe succesvolle gecreëerd worden.

De filosofische diepte in
Nura Rutten, jonge denker nummer twee gaat wel heel erg de filosofische diepte in met haar betoog over ‘hyperrealiteiten’ waardoor ‘de werkelijkheid zich niet op een objectieve manier laat kennen’ en er ‘geen normatieve mening meer mogelijk is’. Thomas Hogeling, de derde jonge denker blijft dichter bij de grond en is van mening dat ‘de belediging’ failliet is. Echte mooie beledigingen bestaan niet meer volgens hem. ‘De belediging als kunstvorm is verdwenen. Je krijgt pas de aandacht als je echt heel grof bent.’

Daar gaat het volgens Hogeling juist niet om: niet beledigen om te beledigen, maar juist om iets duidelijk te maken. Hij doet een beroep op terughoudendheid en incasseringsvermogen. ‘Misschien kunnen we dan deze prachtige stijlfiguur weer gebruiken om grenzen te verleggen in plaats van ze er  mee te verdedigen.’

Als er een einde is gekomen aan de avond en verlaten de gasten met klapperende oren de zaal. Al met al is ‘de idee’ bijna even abstract als de naam al doet vermoeden. Een interessant concept, maar vanwege zó veel abstractheid moeilijk te volgen voor de gewone ‘trage denker’.

De essays die de gasten schreven naar aanleiding van de talkshow zijn terug te lezen op de website van deFusie.

Categories
Wetenschappelijk

‘De politiestaat is er al’

‘We zijn screwed’, zo vat Rop Gongrijp het kort samen. Volgens hem is het afluisteren door geheime diensten inmiddels al zo ingebed in het dagelijks leven, dat er bijna geen weg meer terug is. ‘We hebben de politiestaat al gemaakt. Die is er al tien jaar.’

Gongrijp, hacker en mede-oprichter van internetprovider XS4All, deed zijn uitspraken tijdens de BètaBreak, een discussieplatform dat iedere maand georganiseerd wordt op de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica (FNWI) aan de UvA.

Is er nog een weg terug? Volgens Gongrijp zijn burgers allang de controle kwijtgeraakt. ‘Het is al te laat. We hebben de sleutels van een vreselijk nare machine weggegeven.’  Toch stelt hij dat er nog wel iets te doen is om de politiestaat te bestrijden. ‘We moeten nieuwe technieken bouwen, politici verkiezen die verstand hebben van internet, realistisch kijken. We moeten ons niet in slaap laten sussen.’

Een van die nieuwe technieken was het onderwerp van de discussie: cryptografie, ‘ de kunst van het geheimschrift’, aldus Gongrijp. Deze vorm van databeveiliging versleutelt data zo dat de gegevens zonder sleutel niet kunnen worden gelezen worden door de ontvanger of wie de boodschap weet te onderscheppen. ‘Het gebruik van de cryptografie heeft een hoge vlucht genomen met de opkomst van moderne communicatiemiddelen’, vertelt hij. ‘En daarmee ook de behoefte om te spioneren door beveiligingsdiensten.’

Deep state
Gongrijp stelt dat de mogelijke gevaren de hoeveelheid geld die wordt uitgegeven aan defensie en spioneren niet rechtvaardigen. ‘Er zijn geen echte vijanden meer. Het enige dat de enorme hoeveelheid geld dat wordt uitgegeven zou kunnen rechtvaardigen is een invasie vanuit de ruimte.’  Terrorisme wordt als vrijbrief gebruikt door overheden om hun eigen bevolking te kunnen bespioneren, stelt hij. ‘Overheden hebben hun eigen bevolking als vijand aangeduid. Ze zijn met elkaar een handeltje in spionagegegevens begonnen, ze ruilen informatie over hun burgers uit. De deep state is geen staat in een staat, hij is veel groter.’

Internetbeveiliger Jeremy Butcher is sceptisch over het scenario dat Gongrijp schetst.  ‘Ik vind het moeilijk voor te stellen. Als op nationaal vlak verschillende instanties al nauwelijks kunnen samenwerken, hoe moet dat dan tussen landen?’ stelt hij. Gongrijp: ‘Ik zeg ook niet dat het efficiënt zal zijn. Wat ik verwacht is een wrede en inefficiënte onderdrukking.’

Kwantumcryptografie
Een antwoord op de afluisterdrang van overheden kan kwantumcryptografie bieden, al zijn de sprekers hier nog kritisch over. In theorie kan met kwantumcryptografie data oneindig veel beter beveiligd worden, waardoor het zo goed als onmogelijk wordt beveiligde informatie te kraken. Is dat geen gunstige ontwikkeling voor privacy op internet? Volgens Gongrijp is het probleem niet de cryptografie, maar de computers waartussen de communicatie plaatsvindt. Het is voor veiligheidsdiensten makkelijk in te breken in deze ‘eindpunten’.

Ook de andere sprekers zien in kwantumcryptografie niet een wondermiddel. Butcher vertelt dat de theorie het probleem niet is, maar de praktijk: het ontwikkelen van computerprogramma’s, bijvoorbeeld. Ook zijn de huidige netwerken nog niet berekend op de eisen die kwantumcryptografie aan hen stelt. Kwantumcryptografie is dus in de huidige staat (nog) niet de oplossing om de overheid buiten de deur te houden. Maar wat is dan wel de oplossing? Christian Schaffner, universitair docent bij het Institute for Logic, Language & Computation van de UvA, heeft een antwoord: ‘Het begint bij bewustwording. Het is al goed dat die er nu is. En gelukkig leven we niet in Oost-Duitsland, dat was een andere tijd.’

 

Categories
Achtergrond

Te huur

Wie door de Oosterstraat in Groningen fietst kan het niet ontgaan. Er is veel leegstand in de straat: vanachter vele ramen hangen zie je de ‘Te huur’ posters hangen. De retailhandel lijkt in zwaar weer te verkeren. Hoe is het gesteld met de Groningse binnenstad en biedt de crisis misschien ook juist kansen? Een rondje langs Groningse bedrijfsmakelaars.

‘Percentages durf ik niet te noemen. Die verschillen erg per straat’, zegt Theo Overduin, van Overduin & Casander bedrijfsmakelaars. ‘Bij de A’kerk en Brugstraat is geen leegstand, maar in de Oosterstraat is het percentage wel twintig procent, als het geen vijfentwintig is.’ Hij pauzeert even. ‘En er komt veel leegstand bij. Vooral de Oosterstraat en Zwanestraat. De detailhandel heeft het zwaar, vooral sinds het laatste kwartaal van vorig jaar. Het bestedingspatroon van consumenten heeft hier alles mee te maken.’ Ook de onzekerheid met de Regiotram heeft de leegstand verder doen oplopen. ‘De mogelijke komst van een Regiotram heeft ervoor gezorgd dat veel winkeliers in de Oosterstraat hun huurcontract niet verlengd hebben’, zegt Overduin. Ook Dolf Stelpstra van DTZ Zadelhoff is het nier mee eens: ‘De ondernemers in de Oosterstraat zijn eigenlijk dubbel gepakt: door de gemeente en door meerdere opeenvolgende recessies.’ Collegamakelaar Igor Feenstra, van Kooistra-Feenstra: ‘De leegstand aan de zuidoostkant van de stad is behoorlijk groot. Wij hebben nu zestig tot zeventig winkels in de verhuur staan. Maar als je dat niet meeneemt denk ik dat het met de leegstand eigenlijk best wel meevalt.’ Volgens Stelpstra doet Groningen het in vergelijking met het landelijk gemiddelde zelfs helemaal niet zo slecht. ‘Op A-locaties is bijna geen leegstand en B-locaties zitten onder het gemiddelde.’

Nieuwe Kansen

Alle drie de makelaars verwachten dat de crisis nog wel even aanhoudt en de detailhandel het voorlopig nog niet makkelijker krijgt. Stelpstra: ‘Ik verwacht in de toekomst meer leegstand. De randen zullen afsterven en wat overblijft is een compacte binnenstad. Dat heeft er ook mee te maken dat oudere ‘traditionele’ ondernemers geen opvolgers hebben. Wel verwacht ik in de toekomst een toename van het aantal franchise ondernemers. Je zal ook steeds meer nieuwe concepten gaan zien, etalages die een soort uithangbord worden. Of pop-up stores, die zijn overgewaaid uit Engeland en de VS.’

Maar toch gloort er een sprankje hoop aan de horizon. Overduin: ‘De winkelier zal de komende tijd nog wel onder druk blijven staan, maar uiteindelijk zal de detailhandel weer aantrekken. Je ziet het aan de Nieuwe Ebbingestraat, die is al weer aardig ingevuld. Er wordt al wel weer verhuurd, maar vaak tegen lagere huurprijzen en kortere looptijd. Zo kan de crisis ondernemers dus ook kansen bieden.’ Feenstra sluit zich hier bij aan. ‘Ik denk dat het nog wel twee jaar zware tijden blijven voor de retail. Maar aan de andere kant: verhuurders willen een pand graag verhuren. Er is daarom veel flexibiliteit mogelijk. Je kunt je er je voordeel mee doen.’ Als voorbeeld noemt hij het project Jongeondermingsplan. ‘Via dit intiatief kunnen jonge ondernemers goedkoop een winkel openen. Voorbeelden zijn Stardust, een winkel voor vintage kleding en andere kleine winkeliers, zoals een reparateur van spijkerbroeken.’ Stelpstra: ‘Uiteindelijk staan de echte ondernemers op die gebruik maken van nieuw kansen. Ook negatieve tijden zijn soms goed. Het brengt de creativiteit tot bloei.’

Categories
Reizen

Negentien onmisbare websites voor reizen op een budget

Banken staan op omvallen, landen dreigen failliet te gaan, het Europese noodfonds blijft maar uitdijen. Het is crisis. Maar ook in crisistijd wil je natuurlijk wel op vakantie. Hieronder negentien websites die je veel geld kunnen besparen. Want reizen hoeft niet per sé heel duur te zijn.

Vliegen

1. Qfy
Qfly vergelijkt de ticketprijzen van alle ‘prijsvechters’ in de luchtvaartbranche. Een handige functie is het zoeken op een maximumprijs, als je geen vaststaande bestemming hebt. De website toont ook een kaartje met alle mogelijke bestemmingen voor de prijs. Zo kun je er achter komen waar je goedkoop heen kunt vliegen voor een maximum prijs. Website: www.qfy.nl

2. Kayak
Een internationale zoekmachine die de resultaten van honderden andere zoekmachines en reisbureaus combineert en ordent. Website: www.kayak.com

3. Seatguru
Ooit wel eens afgevraagd wat nu de beste stoelen zijn in een vliegtuig? Waar heb je de meeste beenruimte? Waar worden je drankjes het snelt geserveerd? Seatguru toont het. Wanneer je weet met welk type vliegtuig je zult vliegen en wanneer je zelf je stoel mag kiezen is het zeker aan te raden om eerst via Seatguru eens te controleren waar je het beste kunt gaan zitten. Zo ben je er in ieder geval zeker van dat je stoel zich niet juist naast het toilet bevindt. Website: www.seatguru.com

4. Yapta
Yapta staat voor ‘Your Amazing Personal Travel Assistant’. De website laat je weten wanneer de prijs van een ticket beneden een bepaalde waarde komt. Je ontvangt dan automatisch een mailtje. Ook is het mogelijk via de website het bedrag dat je te veel betaald hebt terug te vorderen. Website: www.yapta.com

5. Holidaypirates
De Duitser achter holidaypirates houdt er wel een heel bijzondere hobby op na. Hij controleert de websites van de grote luchtvaartmaatschappijen regelmatig op aanbiedingen en zodra hij een aantrekkelijke prijs gevonden heeft zet hij dat op zijn website. Dat is nog eens iets waar je je medemens mee helpt! Website www.holidaypirates.com

Busvervoer

6. Megabus
Megabus is een Engelse low-cost busmaatschappij die sinds kort ook op het Europese vasteland rijdt. De maatschappij biedt zeer goedkope ritten aan vanaf Amsterdam naar Brussel en Parijs (£5 voor een enkele reis, omgerekend ongeveer €7,-). Dit heeft er waarschijnlijk mee te maken dat de lijn nog maar net is opgezet en nog niet veel reizigers gebruik maken van de bus. Naarmate de reizigersaantallen toenemen zullen de prijzen stijgen. Tickets kunnen alleen van tevoren via internet geboekt worden. Er kan op dit moment alleen nog maar met creditcard betaald worden. In Amsterdam is het vertrekpunt camping Zeeburg (te bereiken met tram 26). Website: www.megabus.com

7. Eurolines
Ook Eurolines is een busmaatschappij (hoewel duurder dan Megabus), maar heeft een uitgebreider netwerk en biedt ritten door heel Europa. Opstappunten bevinden zich in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Utrecht, Breda en Eindhoven. Website: www.eurolines.com

Accomodatie

8. Hostelworld en Hostelbookers 
Via zowel hostelworld als hostelbookers zijn hostels van over de hele wereld te boeken. Beide websites tonen prijzen en geven de mogelijkheid direct te boeken. Hostelbookers claimt goedkoper te zijn dan hostelworld doordat zij geen administratiekosten vraagt van de reiziger. Ver van tevoren boeken kan een flinke besparing in prijs opleveren. Websites: www.hostelworld.com en www.hostelbookers.com

9. Roomorama
Roomorama is een soort online marktplaats waar mensen appartementen en kamers kunnen aanbieden. Alle grote steden zijn vertegenwoordigd. Website: www.roomorama.com

10. Couchsurfing 
Voor degene die écht zo goedkoop mogelijk ergens wil verblijven is couchsurfing een uitkomst. Dit is een sociale netwerksite (zoals Facebook), maar dan geheel gericht op reizen. Via de website kunnen mensen een slaapplek aanbieden. Je kunt via couchsurfing dus overnachten bij een ‘local’. Als je je aanmeldt voor de website is het wel de bedoeling dat je zelf ook bereid bent mensen in huis te nemen. Er is een handige app beschikbaar voor iPhone en Android. Het is verstandig een flinke tijd van tevoren mensen te benaderen, omdat je minder zekerheid hebt een overnachting te regelen dan bij een hostel of hotel. Website: www.couchsurfing.org

Liften

Met de duim omhoog langs de kant van de weg gaan staan is natuurlijk de meest geeïgende weg om een lift te krijgen. Voor wie dat iets te avontuurlijk vindt zijn er alternatieven. Via de onderstaande websites is het mogelijk van tevoren een liftrit af te spreken (sommige ritten worden gratis aangeboden, andere chauffeurs vragen een kleine vergoeding). Een soort ‘georganiseerd liften’ dus. Goed voor je portemonnee én het milieu.

11. Hitchhikers 
Een Nederlands initiatief. Alhoewel de opmaak wat spartaans is en de gebruiksersinterface beter kan, is de website een grote bron van gratis liftritten. Website: www.hitchhickers.org

12. Mitfahrgelegenheit & 13. Mitfahrzentrale 
Beide websites hebben – zoals de naam al doet vermoeden – een Duitse achtergrond en bieden dan ook voornamelijk ritten van en naar Duitsland aan. Websites: www.mitfahrgelegenheit.de,  www.mitfahrzentrale.de 

Online reisgidsen

14. Budgettravel 
Website: www.budgettravel.com

15. Lonely Planet 
De auteurs van Lonely Planet zijn allemaal professionele schrijvers en journalisten. De website van Lonely Planet biedt een schat aan informatie. Website: www.lonelyplanet.com

16. The Backpacker 
The Backpacker is een online community waar backpackers hun reiservaringen en tips kunnen uitwisselen. De site is bekend door de ‘Beer Index’ een overzicht van de beste én goedkoopste biertjes per bestemming. Website: www.thebackpacker.net

Stadswandeling

17. Neweuropetours 
Het bedrijf achter ‘neweuropetours’ biedt stadswandelingen aan in 14 steden door heel Europa. Gratis. Na afloop kun je de stadsgids belonen door een fooi te geven. Je betaalt dus – achteraf- wat je de stadswandeling waard vond. Een erg verfrissend concept. Website: www.neweuropetours.eu

Online reiscommunities

18. Virtual Tourist 
De slogan van Virtual Tourist is ‘The people behind the places’. Virtualtourist is een van de grootste websites met user-generated reisinformatie. Het omvat reistips, reviews en foto’s van échte mensen. Website: www.virtualtourist.com

19. Wikitravel 
Wikitravel is een wikipedia-kloon gericht op reizen. Het doel van het project is een complete, up-to-date en wereldwijde reisgids te creëren. De website heeft een Nederlandstalige versie, maar het aanbod van Nederlandstalige artikelen is (nog) beperkt. Website: www.wikitravel.org

Categories
Wetenschappelijk

The returning soldier effect

According to the Central Intelligence Agency (CIA) World Factbook (2012) the sex ratio at birth (secondary sex ratio) is approximately 105 boys per hundred girls. This ratio is stable across different populations, regions and time. However, a well-documented deviation from this ‘base-rate’ is the change is sex-ratio during and immediately after armed conflicts. So, in other words, during and after wars more boys are born. This is especially the case during long conflicts with many troops deployed. This strange phenomenon is often termed ‘the returning soldier effect’.

Below the paper I wrote about this fascinating phenomenen (in English).  Is it true that after and during a war more boys are born? Is it a fact, or just a myth?
[scribd id=111006513 key=key-930e2un3xfepb1kiujg mode=scroll]